कुसुम सोलार योजना ही भारत सरकारने सिंचनासाठी सौरऊर्जेच्या वापरास प्रोत्साहन देण्याच्या उद्देशाने सुरू केलेली योजना आहे. या योजनेचा उद्देश शेतकऱ्यांना सिंचनासाठी उर्जेचा विश्वासार्ह स्त्रोत उपलब्ध करून देणे, ज्यामुळे त्यांचे डिझेल आणि वीज यांसारख्या उर्जेच्या पारंपारिक स्त्रोतांवरील अवलंबित्व कमी होईल.
योजनेची उद्दिष्टे
कुसुम सोलार योजनेचे प्राथमिक उद्दिष्ट सिंचनासाठी सौरऊर्जेच्या वापरास प्रोत्साहन देणे आहे. या योजनेचे उद्दिष्ट शेतकऱ्यांना सिंचनासाठी एक विश्वासार्ह आणि किफायतशीर उर्जा स्त्रोत उपलब्ध करून देणे, ज्यामुळे त्यांचे उर्जेच्या पारंपारिक स्त्रोतांवरील अवलंबित्व कमी होईल. या योजनेचे उद्दिष्ट शेतकर्‍यांना त्यांच्या सौरपंपांद्वारे व्युत्पन्न केलेल्या अतिरिक्त सौर उर्जेच्या विक्रीद्वारे उत्पन्नाचे अतिरिक्त स्त्रोत उपलब्ध करून देऊन त्यांचे उत्पन्न वाढवणे आहे.
योजनेचे फायदे
कुसुम सोलार योजनेचे शेतकरी आणि पर्यावरणासाठी अनेक फायदे आहेत. सर्वप्रथम, ही योजना शेतकर्‍यांना सिंचनासाठी एक विश्वासार्ह आणि किफायतशीर उर्जा स्त्रोत प्रदान करते, ज्यामुळे त्यांचे डिझेल आणि वीज यासारख्या उर्जेच्या पारंपारिक स्त्रोतांवर अवलंबून राहणे कमी होते. हे, या बदल्यात, त्यांचे ऑपरेटिंग खर्च कमी करते आणि त्यांचे उत्पन्न वाढवते. दुसरे म्हणजे, ही योजना स्वच्छ आणि अक्षय ऊर्जेच्या वापरास प्रोत्साहन देते, जी पर्यावरणासाठी फायदेशीर आहे. सिंचनासाठी सौर ऊर्जेचा वापर हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी करतो आणि हवामान बदलाविरूद्धच्या लढ्यात योगदान देतो.
शासनाचे अनुदान
कुसुम सौर योजनेचे एक प्रमुख वैशिष्ट्य म्हणजे सौर पंप आणि इतर सौर उपकरणे बसवण्यासाठी शेतकऱ्यांना अनुदानाची तरतूद. या योजनेचा अनुदान घटक महत्त्वाचा आहे कारण ती सौरऊर्जा अधिक परवडणारी आणि सुलभ बनवते ज्यांच्याकडे स्वतःहून या तंत्रज्ञानामध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी आर्थिक स्रोत नसतात.
कुसुम सौर योजनेंतर्गत सौर पंपांसाठी अनुदान केंद्र आणि राज्य अनुदानाच्या संयोजनाद्वारे सरकारद्वारे प्रदान केले जाते. केंद्र सरकार सौर पंपासाठी बेंचमार्क खर्चाच्या 30% सबसिडी देते, तर राज्य सरकार 30% ते 50% अनुदान देते. याशिवाय, शेतकऱ्याने सौर पंपाच्या किमतीच्या 10% योगदान देणे आवश्यक आहे, तर उर्वरित खर्च बँकेच्या कर्जाद्वारे वित्तपुरवठा केला जातो.
सध्याच्या ग्रिड-कनेक्टेड पंपांचे सौरीकरण आणि लहान सौर ऊर्जा प्रकल्पांच्या स्थापनेसाठी अनुदानही सरकार अशाच यंत्रणेद्वारे प्रदान करते. केंद्र सरकार बेंचमार्क खर्चाच्या 30% सबसिडी देते, तर राज्य सरकार 30% ते 50% अनुदान देते. शेतकऱ्याने खर्चाच्या 10% योगदान देणे आवश्यक आहे आणि उर्वरित खर्च बँकेच्या कर्जाद्वारे वित्तपुरवठा केला जातो.
शेतकऱ्यांसाठी सौरऊर्जा अधिक सुलभ आणि परवडणारी बनवण्यासाठी कुसुम सौर योजनेचा अनुदान घटक महत्त्वाचा आहे. हे शेतकऱ्यांना सौरऊर्जा तंत्रज्ञानाचा अवलंब करण्यास प्रोत्साहन देते, जे केवळ जीवाश्म इंधनावरील त्यांचे अवलंबित्व कमी करत नाही तर हवामान बदल कमी करण्यास मदत करते. शिवाय, ते सौर पंप आणि पॉवर प्लांट्सद्वारे उत्पादित अतिरिक्त विजेच्या विक्रीद्वारे शेतकर्‍यांसाठी उत्पन्नाचे अतिरिक्त स्त्रोत देखील प्रदान करते.
योजनेचे घटक
कुसुम सोलार योजनेचे तीन मुख्य घटक आहेत: (i) सौर पंपांची स्थापना, (ii) ग्रिड-कनेक्ट केलेले सौर ऊर्जा संयंत्र आणि (iii) विद्यमान ग्रिड-कनेक्टेड पंपांचे सौरीकरण. योजनेअंतर्गत, शेतकरी 7.5 एचपी क्षमतेचे सौर पंप बसवू शकतात, जे एकूण खर्चाच्या 60% अनुदानास पात्र आहेत. याशिवाय, नापीक किंवा पडीक जमिनीवर 2 मेगावॅट क्षमतेचे ग्रीड-कनेक्ट केलेले सौर ऊर्जा प्रकल्प स्थापित केले जाऊ शकतात. या वनस्पतींद्वारे निर्माण होणारी अतिरिक्त वीज ग्रीडला विकली जाऊ शकते, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना उत्पन्नाचा अतिरिक्त स्रोत उपलब्ध होतो. शेवटी, विद्यमान ग्रिड-कनेक्ट केलेले पंप योग्य क्षमतेचे सोलर पॅनेल बसवून सोलराइज केले जाऊ शकतात.
योजनेची अंमलबजावणी
कुसुम सोलार योजना नवीन आणि नवीकरणीय ऊर्जा मंत्रालय (MNRE) द्वारे राबविण्यात येत आहे. ही योजना राज्य नोडल एजन्सींच्या मार्फत राबविण्यात येत आहे, जी शेतकऱ्यांना ओळखण्यासाठी आणि योजनेत सहभागी होण्यासाठी आमंत्रित करण्यासाठी जबाबदार आहेत. नोडल एजन्सी देखील सोलर पंप आणि सोलर पॅनेलची स्थापना आणि देखभाल करण्यासाठी शेतकऱ्यांना तांत्रिक सहाय्य आणि सहाय्य प्रदान करण्यासाठी जबाबदार आहेत. या योजनेत 2022 पर्यंत 10,000 मेगावॅटचे सौर ऊर्जा प्रकल्प उभारण्याचे उद्दिष्ट आहे.
निष्कर्ष
कुसुम सौर योजना हा सिंचनाच्या उद्देशाने सौरऊर्जेच्या वापराला प्रोत्साहन देण्यासाठी भारत सरकारचा एक महत्त्वपूर्ण उपक्रम आहे. या योजनेचे शेतकरी आणि पर्यावरणासाठी अनेक फायदे आहेत आणि देशातील कृषी क्षेत्रात परिवर्तन घडवण्याची क्षमता आहे. ही योजना टप्प्याटप्प्याने राबविण्यात येत असून, तिचे यश जमिनीच्या पातळीवर योजनेची प्रभावी अंमलबजावणी आणि देखरेख यावर अवलंबून असेल.
TATA Capital देत आहे 35 लाखांपर्यंत पर्सनल लोन | TATA Capital Personal loan
पी एम किसान लाभार्थी यादी
पीएम किसान मानधन योजनेसाठी अर्ज कसा करावा.
जमीन खरेदी अनुदान योजना अर्ज करा.
OLX वरून जुने वाहन कसे घ्यावे | how to buy old cars on olx
नाबार्ड पशुपालन योजना 2024: शेतकऱ्यांना आर्थिक सहाय्य ऑनलाईन अर्ज
गट नंबर टाकून जमिनीचा नकाशा पहा |land record map online
How to E-Challan pay | ई-चालान कसं तपासतात?
ग्रामपंचायत जॉब कार्ड लिस्ट काढा | job card list 2023
Good one for farmers
5 HP solar pump
5HP
1Hp solaer pump
Ho
5HP
5 Hp
7.5 HP SOLAR PUMP
7.5HP
5hp
7.5hp solar system